Daha İyi Bir Dünya Arayışı – Son Otuz Yılın Makaleleri ve Bildirileri

“Rasyonalist, aydınlanmacı ve iflah olmaz iyimser” Karl R. Popper, otuz yıllık bir zaman dilimine yayılmış on altı makale ve bildirisinde, Platon, Hume, Spinoza ve Kant’ın felsefeye verdiği zararlardan sonsuz bilgisizlik âlemindeki eşitliğimize, Adorno’yla giriştiği “olguculuk tartışması”ndan “şişede yolunu bulamayan sinek” Wittgenstein’a karşı çıkışına, çokkatmanlı bir dünyanın kapılarını açıyor. “Bizlerin şanssızlığı, zekâmızın, etik bilincimizden daha hızlı gelişmesidir. İşte bu üstün zekâmız sayesinde, atom bombalarını ve hidrojen bombalarını yapabilmişiz. Fakat her şeyi yok eden savaştan bizleri koruyabilecek bir dünya devleti kurabilmek için, yeterli etik olgunluğa ulaşamamışız.”

Tüm canlılar daha iyi bir dünya arayışındadırlar. İnsanlar, hayvanlar, bitkiler, hattâ tek hücreliler, hepsi her zaman aktiftirler. Durumlarını iyileştirmek ya da en azından olası bir kötüleşmeden kaçınmak için çaba harcarlar. Uykuda dahi organizma, uykuyu aktif tutmak ister: Uykunun derin (ya da hafif) olması, organizmanın aktif olarak yarattığı (ya da organizmayı alarmda tutan) bir durumdur. Bütün organizmalar, sürekli olarak sorun çözmekle uğraşır. Sorunlar da, kendi durumunun değerlendirmesinden ve iyileştirmeye çalıştığı çevresinden kaynaklanmaktadır. Sorunları çözme girişimleri genelde akıl karıştırıcıdır; bir kötüleşmeye götürür. Bunun sonucunda başka çözüm girişimleri, başka denemeler ortaya çıkar. Böylece yaşamla –hattâ tek hücrelinin yaşamıyla– birlikte, tamamen yeni bir şey, daha önce hiç olmayan bir şey doğar: Sorunlar ve etkin çözüm arayışları; değerlendirmeler, değerler; denemeler ve yanılgılar. En etkin problem çözenler, arayanlar ve bulanlar, yeni dünyaları ve yaşam biçimlerini keşfedenler, sanırım Darwin’in doğal seçme yöntemiyle bir bir ortaya çıkmıştır. Bütün organizmalar, iç yaşam koşullarını ve kişiliklerini ayakta tutabilmek için çaba harcar – bu, biyologların “psikolojik denge” (Homöostase) diye adlandırdıkları bir aktivitedir. Fakat bu da, bir iç huzursuzluk, bir iç aktivitedir: İç huzursuzluğu bastırmaya çalışma işidir, geri beslemedir, hatanın düzeltilmesidir. Psikolojik dengenin yetersiz olması gerekir. Kendini sınırlandırmalıdır. Tam olursa, bu, organizmanın ölmesi ya da tüm yaşam fonksiyonlarının bir süre için askıya alınması anlamına gelirdi. Aktivite, huzursuzluk ve arayış, yaşam için, ebedî huzursuzluk için, ebedî yetersizlik için; sonsuz arayışlar, umutlar, değerlendirmeler, buluşlar, keşifler, iyileştirmeler, öğrenmeler ve değerlerin yaratılması için; hattâ sürekli yanılgılar, değersiz olanların yaratılması için vazgeçilmezdir.