Gençler İçin Nutuk

“Gençler İçin Nutuk”

“19 Mayıs 1919’da Samsun’a çıktım. Ülkenin genel görünüşü şöyleydi:
Osmanlı Devleti’nin birlikte savaştığı devletler yenilmiş, Osmanlı ordusu her tarafta ezilmiş, koşulları ağır bir anlaşma imzalanmış. Savaş sonunda millet yorgun ve fakir bir durumda…”

Yapı Kredi Yayınları, Mustafa Kemal Atatürk’ün Milli Mücadele’yi ve Türkiye Cumhuriyeti’nin kuruluş tarihini birinci ağızdan anlattığı ölümsüz eseri Nutuk’u bu kez gençler için hazırlanan özel bir baskıyla sunuyor.

Ana hatlarıyla günümüz Türkçesine aktarılan Cumhuriyet tarihinin bu en önemli metni, Cumhuriyet’in erdemlerine sahip çıkmak isteyen gençlerin başucu kitabı olacak.

Ülkenin Genel Durumu

19 Mayıs 1919’da Samsun’a çıktım. Ülkenin genel görünüşü şöyleydi:
Osmanlı Devleti’nin birlikte savaştığı devletler yenilmiş, Osmanlı ordusu her tarafta ezilmiş, koşulları ağır bir anlaşma imzalanmış. Savaş sonunda millet yorgun ve fakir bir durumda. Ülkeyi savaşa sokanlar kaçmışlar. Sultan Vahdettin, soysuz, yalnız kendini ve tahtını koruyabileceğini düşündüğü önlemler araştırmakta. Damat Ferit Paşa’nın başkanlığındaki hükümet âciz, korkak, yalnız Padişah ve kendilerini koruyabilecek bir duruma razı.

Ordunun elinden silahları ve cephanesi alınmış ve alınmakta... Galip devletler, anlaşma kurallarına uymayı gerekli görmüyorlar. Birer vesile ile donanmaları ve askerleri İstanbul’da. Adana Fransızlar; Urfa, Maraş, Antep İngilizler tarafından işgal edilmiş. Antalya ve Konya’da İtalyan askeri birlikleri, Merzifon ve Samsun’da İngiliz askerleri bulunuyor. Her tarafta yabancı subay ve memurları çalışıyor. Nihayet, 15 Mayıs 1919’da, İtilâf Devletleri’nin onayıyla Yunan ordusu İzmir’e çıkarılıyor. Bundan başka, memleketin her tarafında azınlıklar gizli, açık, özel amaçlarını gerçekleştirmek, devletin bir an evvel çökmesi için çalışıyorlar.

Bu çok kötü durum karşısında her yerde insanlar kurtuluş çareleri düşünüyorlardı. Bu düşünce ile birtakım örgütler doğdu. Örneğin, Edirne ve yöresinde Trakya-Paşaeli adıyla bir örgüt vardı. Erzurum’da ve Elazığ’da Vilâyât-ı Şarkiye Müdafaa-i Hukuk-ı Milliye Cemiyeti kurulmuştu. Trabzon’da Muhafaza-i Hukuk adında bir örgüt bulunduğu gibi, İstanbul’da da Trabzon ve Havalisi Adem-i Merkeziyet Cemiyeti vardı.

Trakya-Paşaeli Cemiyeti’nin önderlerinden bazılarıyla daha İstanbul’dayken görüşmüştüm. Osmanlı Devleti’nin çökeceğine inanıyorlardı. Osmanlı ülkesinin parçalanmasına karşılık, Trakya’yı, mümkün olursa Batı Trakya’yı da katarak, kurtarmayı amaçlıyorlardı. Fakat bu amacın sağlanması için o zaman düşündükleri çare İngiltere’nin ya da Fransa’nın yardımını elde etmekti. Hedeflerinin bir Trakya Cumhuriyeti kurmak olduğu anlaşılıyordu.

Vilâyât-ı Şarkiye Müdafaa-i Hukuk-ı Milliye Cemiyeti’nin kuruluş amacı da Doğu illerindeki halkın haklarını savunmak, bölgedeki baskı ve cinayetlerin araştırılmasını talep etmek, etnik topluluklar arasındaki anlaşmazlıkların yok edilmesine çalışmak, savaşın bölgede yarattığı yıkım ve yoksullukla ilgili girişimlerde bulunmaktan ibaretti.