Michel Butor Üstüne Doğaçlamalar

“Yazarken, benim, kendimin karşılaştığı sorunlardan söz etmek isterdim size. Bunlar yalnızca benim karşılaşacağım türden sorunlar değildir. Benim kendimce karşılık verebilmiş olduğum sorulardır. Çok genel ve herkesin az çok karşılaştığı, bugün hala karşılaştığımız sorunlara bağlı sorunlardır. Bu bizi başka bir soruna götürecektir: İnsan dönüşmekte olan bu dünyaya nasıl karışacaktır?” Gezici hoca ve gezici yazar Michel Butor, İkinci Dünya Savaşından günümüze edebiyat ve Michel Butor üstüne yazılarla Türkçede.

İçinde bulunduğumuz dünya müthiş bir hızla dönüşüyor ve biz bu nedenle olup bitenleri anlamakta büyük güçlüklerle karşılaşıyoruz. Dönüşmekte olan bu dünyanın içinde yazımız da dönüşüyor. Yazı sözcüğünü kullanıyorum, edebiyat sözcüğünü değil çünkü yazı sözcüğüne daha genel bir anlam verebilirim. Bir edebiyat fakültesinde edebiyattan söz edildiğinde, en yüce edebiyattan söz etmek zorundasınız, oysa yazıdan söz ediyorsam, toplumumuzda, edebiyat yapmasalar da herkesin iyi kötü bir şeyler yazması nedeniyle, çok genel olarak yazma olayından söz etmem mümkündür. Dönüp dönüp birkaç kez üstünde duracağım bir nokta bu. Bu iki sözcüğün; yazının ve edebiyatın, birçok anlamı olabilir. Son yirmi yılın eleştirisinde, yazıdan bütünüyle soyut anlamda söz edilmiştir. Benim kullanmak istediğim anlam bu değil. Ben yazı sözcüğünü daha basit bir anlamda kullanmak istiyorum: Yazma olayı. Elinizde bir kâğıt var, bir yazı aleti var, ve bu kâğıda işaretler koyuyorsunuz. Bu etkinlik yalnızca büyük edebiyattan söz edildiğinde kavranamayan bir genellik gösterir. Toplumumuzda herkesin biraz yüce anlamda, ama özellikle de bütünüyle bu genel anlamda yazdığı olgusu gözden kaçırılıyor.