Denis Diderot

Denis Diderot, 5 Ekim l7l3’te Langres’da, bıçakçılık yapan Didier Diderot’nun oğlu olarak dünyaya geldi. Diderot doğduğunda, Montesquieu 24, Voltaire 19, Buffon 6, Rousseau ise 1 yaşındadır. Diderot’nun ailesi dindardı. Ailenin yakınları arasında çok sayıda papaz vardı. Bu nedenle babası onu, Langres’daki Cizvit Koleji’ne yazdırdı. Diderot burada beş yıl öğrenim gördü. Daha sonra öğrenimini Paris’te Harcourt Koleji’nde sürdürdü. Mantık, ahlâk, matematik, fizik ve metafizik öğrendi. 1732’de Paris Üniversitesi’nde Latince, Grekçe ve felsefe okutma yetkisi aldı. Savcı Clément de Ris’nin yanında bir süre çalıştı. 1742’de Rousseau ile tanıştı. Babasının karşı çıkmasına rağmen, bir çamaşırcının kızı olan Antoinette Champion’la 1743’te evlendi. Temple Satanyan’dan Yunan Tarihi’ni Fransızcaya çevirdi. 1745’te Shaftesbury’den çevirdiği Yetenek ve Erdem Üzerine Deneme’yi yayımladı. Bir yıl sonra Ansiklopedi’yi yayımlama hakkını elde etti. Paris parlamentosu tarafından mahkum edilmesine yol açan Filozofça Düşünceler’i çıkardı. Saint-Medard Kilisesi onu “dinsiz” ilân etti. D’Alembert ile birlikte Ansiklopedi’nin başına getirildi. 1749’da Körler Üzerine Mektup’u yayımlayınca, tutuklanıp Vincennes Şatosu’na kapatıldı. İki ay sonra serbest bırakıldı. 1750’de Rousseau’nun Bilimler ve Sanatlar Hakkında Nutuk’unu yayımladı. l752’de Ansiklopedi’nin ikinci cildini çıkardı. Birinci ve ikinci ciltler, Devlet Şurasının kararıyla yasaklandı. D’Argenson’un araya girmesiyle yasak kaldırıldı ve 1753’te üçüncü cilt, D’Alembert’in önsözüyle yayımlandı. Bir yıl sonra dördüncü cilt çıkınca Cizvitlerin büyük tepkisiyle karşılaştı. Yedinci cildin yayımlanmasından sonra Rousseau, Duclos ve Marmontel, Ansiklopedi’den ayrıldılar. 1759’da da D’Alembert ayrıldı. Diderot, yayını tek başına sürdürdü. 1766’da son ciltler gizli dağıtıldı. Bu arada Diderot, kitaplığını II. Katerina’ya sattı. Resim Sanatı Üzerine Deneme’yi kaleme aldı, “Salon” eleştirilerini yazmaya devam etti. Sophie Volland’la tanıştı. Bir süre Hollanda’da kaldı. St. Petersburg’a gitti. 1774’te Rameau’nun Yeğeni’ni tamamladı. 31 Temmuz 1784’te öldü. Ölümünden sonra kızı, babasının bütün elyazmalarını II. Katerina’ya armağan etti.