Theodor W. Adorno
Theodor W. Adorno Alman düşünür, sosyolog, müzikbilimci ve besteci Adorno, gerçek adıyla Theodor Ludwig Wiesengrund 11 Eylül 1903’te Frankfurt am Main’da doğdu. Yahudi bir şarap tüccarı olan Oscar Wiesengrund ile Cenovalı bir aileden gelen ses sanatçısı Maris Calvelli Adorno’nun tek çocuğuydu. Theodor Ludwig Wiesengrund, annesinin kızlık soyadı olan Adorno’yu kullanmayı tercih etti. 17 yaşında müzik eleştirileri yazmaya ve kendi bestelerini yapmaya başladı. Frankfurt Üniversitesi’nde felsefe, sosyoloji, psikoloji ve müzikbilimi öğrenimi gördü. Max Horkheimer ve Walter Benjamin ile dostluğunun temelleri öğrencilik yıllarında atıldı. 1924’te felsefe doktoru unvanını aldı. Viyana’da Alban Berg ve Eduard Steuermann’ın yanında müzik eğitimi gördü. 1930’dan itibaren Frankfurt Toplumsal Araştırmalar Enstitüsü için çalıştı. 1931 yılında Kierkegaard: Konstruktion des Ästhetischen (Kierkegaard: Estetik Olanın Kuruluşu) kitabıyla profesör oldu. 1933’te Yahudi öğretim üyelerinin çalışma izinleri iptal edildiğinde Adorno’nun çalışma izni de elinden alındı. Adorno bunun üzerine 1934’te Hitler Almanya’sını terk ederek İngiltere’ye göç etti. 1937’de kimyager Dr. Gretel Karplus ile evlendi. Max Horkheimer’in daveti üzerine 1938’de ABD’ye göç etti. Burada, Frankfurt’tan New York’a taşınan Sosyal Araştırmalar Enstitüsü için çalıştı. 1947 yılında Horkheimer ile birlikte yazdığı Dialektik der Aufklärung (Aydınlanmanın Diyalektiği) adlı kitabı yayımlandı. Savaş sonrası tekrar Almanya’ya döndü ve 1950’den itibaren Frankfurt Üniversitesi’nde profesör olarak görev yaptı. 6 Ağustos 1969’da geçirdiği kalp krizi sonucu hayatını kaybetti. Frankfurt Okulu’nun felsefi mimarlarından olan Adorno, yaşadığı yüzyıla, özellikle de savaş sonrası Almanya’ya damgasını vurmuş, zamanının çok ötesinde düşünebilen bir filozof ve sosyologdu.
Başlıca yapıtları: Kierkegaard: Konstruktion des Ästhetischen (Kierkegaard: Estetik Olanın Kuruluşu, 1931; Dialektik der Aufklärung (Aydınlanmanın Diyalektiği), 1947; Philosophie der neuen Musik (Yeni Müziğin Felsefesi), 1949; Minima Moralia, 1951; Zur Metakritik der Erkenntnistheorie (Bilgi Kuramının Üsteleştirisi), 1956; Jargon der Eigentlichkeit (Sahicilik Jargonu), 1964; Studien zu Hegel (Hegel Üzerine Çalışmalar), 1963; Kritik, Kleine Schriften zur Gesellschaft (Eleştiri, Toplum Üzerine Yazılar), ölümünden sonra 1970 yılında yayımlandı; Ästhetische Theorie (Estetik Kuram), 1970.
